Spaarproducten
Kunnen we helpen?
Of ze nu boodschappenlijstjes maken of telefoonabonnementen vergelijken om de beste deal krijgen, vrouwen en mannen hebben over het algemeen een verschillende aanpak als het om geldzaken draait. Maar hoe correct zijn die stereotypes eigenlijk? En vooral: wat kunnen we van elkaar leren?
Wat is de moeilijkste beslissing: een partner kiezen, al of niet van job veranderen, bepalen welk huis je koopt of beslissen wat je met een grote som geld doet? Onderzoekers van University College London stelden deze vraag aan 2.000 mensen. Het resultaat? Mensen piekeren meer over waarin ze hun geld moeten investeren dan over de keuze van hun partner. Hoewel 21% het kiezen van een partner als een van de moeilijkste beslissingen beschouwt, worstelen meer mensen met de vraag hoe ze hun geld best investeren (25%), welke aankopen ze met hun spaargeld willen doen (25%), of ze een nieuwe baan moeten nemen (27%) en welk huis ze moeten kopen (32%). Anekdotisch, maar het toont wel aan hoe veel gewicht we geven aan het maken van juiste financiële beslissingen. We weten instinctief wat we (niet) zoeken in een partner, terwijl financiële kennis eerst moet worden aangeleerd.
Hoe we die beslissingen precies maken, hangt van heel wat factoren af. Enerzijds het economisch klimaat, het land waarin we opgroeiden, fiscaal-interessante maatregelen die de overheid heeft uitgerold, … . Anderzijds individuele factoren, waaronder de kennis en vaardigheden die we thuis en op school meekregen, ons inkomen, onze uitgaven en ons algemeen besluitvormingsvermogen. Maar ook deze factor bepaalt hoe we financiële beslissingen maken: of we vrouw of man zijn.
Bewuste geldkeuzes
Het Nibud (Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting) in Nederland voerde de afgelopen jaren verschillende onderzoeken uit naar hoe mannen en vrouwen financiële beslissingen maken en met geld omgaan. Ze ziet dat vrouwen over het algemeen bewuster met geld omgaan dan mannen als het gaat over aankopen. Ze controleren bijvoorbeeld vaker of rekeningen kloppen en of ze een grote aankoop kunnen betalen. Ook bedenken ze vaker dan mannen vooraf waar een product aan moet voldoen, vergelijken ze vaker prijzen, en checken ze vaker aanbiedingen. Vrouwen voelen meer onrust als de financiële administratie niet op orde is en hebben daarnaast achteraf vaker spijt van een impulsaankoop.
Ook als het gaat over investeringen verschillen mannen en vrouwen in het maken van keuzes. Vrouwen nemen over het algemeen minder financiële risico’s. Mannen kiezen bijvoorbeeld vaker voor beleggingen dan vrouwen. Vrouwen hebben ook vaker een eerder defensief beleggingsprofiel, mannen een eerder dynamisch beleggingsprofiel. Vrouwen hebben bovendien minder hoge verwachtingen op vlak van rendement dan mannen, zijn geduldiger, minder overmoedig en informeren ze zich vaker. Maar hoe komt dat nu precies?
Testosteron
Een en ander kan vanuit biologisch oogpunt verklaard worden. Onderzoekers zien onder meer een verband tussen testosteron en het nemen van risico’s. Simpel gezegd: hoe meer testosteron in het lijf, hoe meer (financiële) risico’s genomen worden en hoe impulsiever die beslissingen kunnen zijn. Mannen hebben nu eenmaal hogere concentraties aan testosteron, en daardoor wellicht meer risico-appetijt. Dat kan bijvoorbeeld een verklaring zijn waarom naar schatting 80% van de beleggers in cryptomunten mannen zijn. Er is bijvoorbeeld ook een correlatie tussen hoge testosteronniveaus en carrièrekeuzes in de financiële sector. Al is de financiële sector geen typische mannenwereld (meer). Bij beroepen zoals accountants, verzekeringsagenten en financieel adviseurs is de verdeling man/vrouw, volgens STATBel, fiftyfifty.
Loon- en pensioenkloof
De feitelijke loon- en pensioenkloof tussen mannen en vrouwen kan ook een verklaring zijn waarom meer vrouwen conservatieve financiële beslissingen maken. Voltijds werkende vrouwen verdienen gemiddeld 173 euro bruto minder dan voltijds werkende mannen – omgezet zo’n 2.400 euro op jaarbasis (eindejaarspremie en vakantiegeld inbegrepen). Bovendien werken meer vrouwen dan mannen deeltijds. Voltijds en deeltijds werkende mannen samen verdienden in 2018 gemiddeld 577 euro meer dan vrouwen – een verschil van 8.000 euro op jaarbasis.
Op lange termijn hebben deze loonverschillen impact op het wettelijk pensioenbedrag. Maar ook voor het aanvullend pensioen speelt de loonkloof een rol: 9% van de vrouwen krijgen een bijdrage voor het aanvullend pensioen van hun werkgever, ten opzichte van 12% van de mannen. Ook op het bedrag zelf zit een verschil: de gemiddelde bijdrage bedraagt 783 euro voor mannen, 530 euro voor vrouwen.
Kennis en zelfvertrouwen
Ook op vlak van financiële geletterdheid is er een verschil. In België scoren mannen bijvoorbeeld beter op kennis, vrouwen dan weer op attitudes. Vrouwen zijn volgens Wikifin, die het onderzoek uitvoerde, vaak meer gefocust op een langetermijnplanning wat betreft hun financiën in vergelijking met mannen.
Volgens onderzoek van GFLEC, Gobal Finance Literacy Excellence Center, is deze “gender gap” tussen mannen en vrouwen voor 35% te verklaren door het feit dat vrouwen hun kennis eerder onderschatten.
Zelfvertrouwen is een belangrijke parameter wanneer het aankomt op het nemen van financiële beslissingen. Meer mannen dan vrouwen zijn bijvoorbeeld bereid te worden betaald volgens een tornooisysteem, omdat ze overtuigd zijn van hun kunnen. Vrouwen vinden bovendien dat mannen ten opzichte van vrouwen betere investeringsbeslissingen nemen: uit een bevraging van Fidelity Investments vonden slechts 9% van de ondervraagde vrouwen dat vrouwen daarin beter waren. Terwijl onder klanten van deze firma vrouwen gemiddeld een hoger rendement behaalden dan mannen.
Beslissingskracht
Betekent dit dan dat vrouwen minder bezig zijn (of willen zijn) met financiën en dat ze het gezinsbudget bijvoorbeeld liever overlaten aan de man? Uit een peiling van iVox bij Vlamingen blijkt dat bij 55% van de koppels beide partners hun verantwoordelijkheid opnemen op vlak van budget: bijna 40% doet de geldzaken samen, 15% doet dat apart. Als een van de twee partners instaat voor alle geldzaken, dan geven mannen wel vaker aan dat zij die regelen (41% versus 33%).
Uit onderzoek blijkt overigens dat de ‘beslissingskracht’ van een partner sterk beïnvloed wordt door de opleiding, het loon en hoeveel werkuren hij of zij presteert. Kortom, degene die meer verdient en meer werkt heeft over het algemeen meer zeggenschap over geldzaken in het gezin.
En uiteraard hoort bij al dat wetenschappelijk onderzoek ook een voetnoot: het gaat om generaliserende bevindingen. Mannen die risicoschuw zijn en vrouwen die grote financiële risico's nemen zijn er uiteraard ook. Ieder individu is tenslotte anders.
Wat kunnen we van elkaar leren?
Een koppel loopt het kantoor van een financieel adviseur binnen. De man zegt: "Dit is wat ik van plan ben te doen met ons geld." De vrouw zegt: "Ik heb over deze investering gelezen en ik vind het interessant. Wat denk jij?". Dat is niet het begin van een flauwe grap, maar het soort gesprek dat het verschil laat zien hoe mannen en vrouwen geldzaken soms benaderen. Mannen hebben misschien een recent succes geboekt en kunnen dat succes verwarren als een vaardigheid. Vrouwen zullen misschien eerder zeggen: we hebben geluk gehad.
De beste financiële keuzes zijn hoe dan ook geïnformeerde en beredeneerde keuzes. Het is echter één ding om beredeneerd met geld om te gaan, en iets anders om u door risicoaversie te laten verlammen. Vrouwen (en mannen) kunnen in die mate risicogevoelig zijn dat ze te weinig risico nemen om een rendement te behalen.
Enkele tips:
- Heb geen schrik om hulp of advies te vragen. Er is niets mis met beter worden in iets, ook niet in financiën.
- Er is bijna altijd meer tijd dan u denkt. Financiële beslissingen nemen onder druk is niet alleen stresserend, ze kunnen ook leiden tot een resultaat dat slecht is op lange termijn. Doe het dus liever rustig aan. Verzamel informatie, overweeg verschillende opties en vraag extra bedenktijd.
- Als het op financiën aankomt, maakt het niet uit wie ‘beter’ is. Waar het echt om gaat is dat koppels samenwerken aan een gemeenschappelijk financieel doel, waarbij ieder zijn en/of haar specifieke vaardigheden in elkaars voordeel gebruikt.
