Spaarproducten
Kunnen we helpen?
Door kinderen te leren hoe ze verstandig kunnen sparen, helpt u ze klaarstomen voor later, voor als geld écht begint te tellen. 10 tips om kinderen te leren sparen.
Sparen is één van de fundamenten voor het opbouwen van een veilige financiële basis. Tegelijk slaagt 57% van de Belgische jongeren tussen 16 en 30 jaar er niet of onvoldoende in te kunnen sparen, blijkt uit onderzoek van bankenkoepel Febelfin (maart 2021). Daarbij komt dat jongeren gemiddeld amper 4,5 op 10 scoren op algemene financiële kennis.
Er is een sterk verband tussen financiële kennis, betrokkenheid en geldproblemen: wie minder goed op de hoogte is van zijn financiële zaken, houdt zich minder graag bezig met geld én heeft vaker geldproblemen. Op die manier kan een vicieuze cirkel ontstaan.
Gelukkig zijn er manieren om kinderen en jongeren financieel weerbaarder te maken. Uw kinderen leren sparen is daar een van. Ze leren om met een beperkt budget keuzes te maken. Hoe vroeger u daarmee begint, hoe beter: 5 of 6 jaar is een goede richtleeftijd. Dan kan het kind al wat tellen en heeft het al een zeker begrip van geld.
Sparen is wel een gewoonte die tijd en toewijding vergt; dat heeft u misschien zelf ook al ondervonden. Hieronder 10 tips die u kan gebruiken om uw kinderen hierbij te helpen.
1. Maak het verschil duidelijk tussen verlangens en behoeften
De eerste stap om kinderen de waarde van sparen bij te brengen, is hen te helpen een onderscheid te leren maken tussen wensen en behoeften. Behoeften zijn de basics: eten, onderdak, kleding, gezondheidszorg en onderwijs. Verlangens of wensen zijn alle extra's: hippe sneakers, de bioscoop, de nieuwste hoofdtelefoon, enzovoort. Eventueel kan u uw eigen budget als voorbeeld gebruiken om te tonen dat nice-to-haves ondergeschikt zijn aan de must-haves.
2. Leg samen spaardoelen vast
Voor een kind kan het zinloos lijken om te horen dat hij of zij moet sparen, zonder te weten waarom of waarvoor. Kinderen helpen een spaardoel te bepalen kan een manier zijn om het sparen relevanter en interessanter te maken.
Als uw kind weet waarvoor hij of zij wil sparen, kan u hen helpen om hun doelen in behapbare stukjes op te delen. Als ze bijvoorbeeld een stuk speelgoed van 20 euro willen en ze krijgen elke week 3 euro zakgeld, neem er dan even de kalender bij en reken samen uit hoe lang het zal duren om dat doel te bereiken. Hou wel rekening dat tijd voor jonge kinderen een lastig begrip is. Een spaardoel dat op relatief korte termijn te behalen is, zal in het begin motiverender werken.
Als u uw kinderen nog meer wil betrekken kan het ook interessant zijn om een gezamenlijk spaardoel vast te leggen, als een gezinsactiviteit. Zo kan u met het hele gezin beslissen om samen voor iets te sparen waar iedereen van kan genieten, zoals een gezinsvakantie, grotere tv of leuke activiteit. Iedereen doet daarbij in verhouding zijn of haar eigen inbreng.
3. Zorg voor een plek om spaargeld op te bergen
Zodra uw kinderen een spaardoel voor ogen hebben, hebben ze een plek nodig waar ze hun geld kunnen opbergen. Voor jongere kinderen kan dit een spaarvarken zijn, maar als ze al wat ouder zijn kan een eigen rekening een optie zijn. Op die manier kunnen ze zien hoe hun spaargeld groeit en leren ze ook wat rente is.
4. Laat ze hun uitgaven bijhouden
Als uw kinderen zakgeld of klusgeld krijgen of een studentenjob hebben, kan het waardevol zijn om hun aankopen te laten opschrijven of bijhouden in een app. Moedig ze aan om na te denken over hoe ze hun geld uitgeven en hoeveel sneller ze hun spaardoel kunnen bereiken als ze hun uitgavenpatroon zouden veranderen.
5. Geef stimulansen om te sparen
Een van de redenen waarom mensen graag sparen via het pensioenplan van hun werkgever (groepsverzekering), is omdat de werkgever vaak zelf een bijdrage doet. Als u het moeilijk vindt om uw kinderen te motiveren om te sparen, kan u hetzelfde principe gebruiken om hun spaarappetijt te verhogen. Als uw kind een groot spaardoel heeft gesteld in verhouding tot het zakgeld dat hij/zij krijgt, kan u er een financiële of niet-financiële beloning aan koppelen. U kan bijvoorbeeld aanbieden om bij elke gespaarde schijf van 50 euro een mijlpaalbeloning van enkele euro’s te geven als uw kind een smartphone van 300 euro wil kopen.
6. Laat ruimte voor fouten
Als u uw kinderen de baas wil laten worden over hun eigen geld, laat u ze best ook leren van hun fouten. Het is verleidelijk om in te grijpen, maar het is misschien beter om die fout te gebruiken als een leermoment. Op die manier weten ze in de toekomst wat ze niet met hun geld moeten doen. Aanvankelijk zullen kinderen hun geld bijvoorbeeld meteen willen uitgeven, maar naderhand zullen ze begrijpen dat je ook kan sparen om grotere zaken te kopen. U kan bepaalde grenzen stellen, maar laat ze binnen die grenzen experimenteren.
7. Speel eens schuldeiser
Een van de basisprincipes van sparen is dat u best niet boven uw stand leeft. Als uw kind iets wil kopen en ongeduldig is met sparen, kan u even in de rol kruipen van schuldeiser en hem of haar zo een waardevolle les over sparen én lenen geven. Stel dat uw kind iets wil kopen dat 50 euro kost, en uw kind heeft 20 euro tekort. U zou die 20 euro kunnen uitlenen en een terugbetaling overeenkomen met rente (bijvoorbeeld 5 euro). De les die u hiermee kan geven, is dat sparen betekent dat uw kind zijn of haar aankoop moet uitstellen, maar dat het uiteindelijk minder zal kosten als hij of zij wacht.
8. Praat over geld
Een spaarvarken geven is niet voldoende. Over geld praten is minstens even belangrijk. Of u nu een wekelijkse babbel inplant of gewoon spontaan over geld praat, het belangrijkste is om het gesprek gaande te houden.
Ook verhalen kunnen helpen om kinderen te inspireren om te sparen. Misschien kan u vertellen hoe u zelf voor uw eerste auto spaarde. Zo krijgen kinderen al op jonge leeftijd inzicht in hoe sparen werkt ‘in de wereld van volwassenen’, waar aankopen groter en vaak kritischer zijn. Het kan ook leuk zijn om (samen) een kinderboek te lezen over geld en sparen. Er bestaan er honderden voor alle leeftijden, en ook in uw lokale bibliotheek vindt u vast leuke boeken over het onderwerp.
9. Maak sparen leuk
Elke maand wat geld opzij zetten: niet elk kind vindt het even spannend. Sparen kan u op verschillende manier leuker maken. Bijvoorbeeld met een spaarwedstrijd: ieder gezinslid kiest een eigen spaardoel en wie dat het haalt, mag als beloning bijvoorbeeld het avondeten of een weekendactiviteit kiezen. Dat is niet enkel leuk voor kinderen, u wordt op die manier zelf gechallenged om (meer) frequent te sparen. Andere ideeën: zet spulletjes te koop en doe de opbrengst in de spaarpot. Of geef af en toe klusgeld voor taken die u niet leuk vindt.
10. Geef het goede voorbeeld
Als u wil dat uw kinderen spaarders worden, kan het helpen om er zelf een te zijn. Hoe kinderen later met geld omgaan hangt in sterke mate af van hoe de ouders zelf met geld omgaan. Bespreek daarom ook uw spaardromen en betrek hen in de manier waarop u uw spaardoelen wil verwezenlijken.
