Financiële onafhankelijkheid: verre droom of binnen handbereik?

FIRE: vurige beweging voor financiële onafhankelijkheid

Veel heeft te maken met de opkomst van een beweging rond het thema: FIRE of ‘Financial Independence Retire Early’ (financiële onafhankelijkheid, vroeg op pensioen). Een hele hoop vloggers en influencers sprongen op de kar met tips over hoe je met de juiste spaarstrategie en een financieel plan genoeg bijeen kan sparen om vroeger te kunnen stoppen met werken of gewoon minder gaat werken. Ook serieuze publicaties als The Washington Post en The New York Times wijdden onder die invloed artikels aan het thema.

De fascinatie is logisch. Wie wil er nu niet de mogelijkheid haar of zijn leven vorm te geven zonder rekening te hoeven houden met een job? Tijd voor je passies, verhuizen naar waar je wil, veel tijd voor je gezin: de opties zijn eindeloos.

Een hele som

Wanneer ben je dan juist financieel onafhankelijk? Hoeveel moet je juist bijeen sparen om voor de rest van je leven je zin te kunnen doen? Veel hangt af van je uitgavenpatroon. Wie houdt van verre luxereizen en dure auto’s zal een pak meer geld nodig hebben dan wie in een occasiewagen rond tuft. Aanhangers van de FIRE-beweging hanteren de zogenaamde 4%-regel: je moet 25 keer sparen wat je in één jaar uitgeeft. Wanneer je dan vier procent per jaar afhaalt zou je spaarpot, indien die slim is belegd, eeuwig moeten meegaan. Anders gezegd: wanneer je 25 keer je jaaruitgaven hebt gespaard kan je de rest van je leven verder.

Een vlugge berekening leert dat dat geen makkelijke opgave is. Volgens het Statbel, het Belgische statistiekbureau, gaf een Belgisch gezin in 2018 gemiddeld 35.764 euro uit. Volgens de 4%-regel moeten zij dus 894.100 euro bijeen sparen, zelfs met 2 inkomens geen sinecure. De FIRE-beweging predikt spaarzaamheid, door alle uitgaven waar je op langere termijn niets aan hebt te schrappen. Wanneer we alle niet-noodzakelijke uitgaven uit het budget van het gemiddeld Belgisch gezin halen, komen we op jaarlijkse uitgaven van 23.461 euro of een spaarpot van 586.529 euro, nog steeds een stevige som.

Financiële onafhankelijkheid als proces

Anderzijds, financiële onafhankelijkheid hoeft niet noodzakelijk een absoluut cijfer te zijn. Het is veel nuttiger het te zien als een proces, waarbij je doorheen je leven stap voor stap bewust met je financiën omgaat met als doel je financiële onafhankelijkheid te verhogen.

• De eerste stap is een het uitbouwen van een buffer voor onverwachte uitgaven. Zo hoef je geen geld te lenen wanneer je laptop het begeeft, de voorruit van je auto vervangen moet worden of je flat onderloopt. Hoe hoog die buffer precies moet zijn, hangt af van je levenssituatie en welk bedrag je zelf voldoende vindt voor je gemoedsrust. Vaak wordt als vuistregel 6 keer het maandelijks gezinsinkomen gehanteerd.

• Vervolgens begin je te denken aan een plan op langere termijn. Zet je uitgaven op een rij en bepaal hoeveel je op langere termijn kunt sparen. Hoe langer de periode waarover je je uitgaven berekent, hoe representatiever het getal. Stel doelen op middellange termijn. Een jaar aan uitgaven, een jaarinkomen, de eigen inbreng voor een hypotheek zijn mooie tussenstadia en staan voor telkens een nieuwe graad aan financiële onafhankelijkheid. Elk stadium geeft je meer stabiliteit. Wanneer je een appeltje voor de dorst hebt, hoeft een tegenslag als langdurige ziekte geen financiële catastrofe te zijn. Een eigen huis biedt meer zekerheid dan een huurhuis enz. 

• Je heeft de zekerheid van een eigen huis en heeft geld aan de kant voor onverwachte tegenslagen? Bij een volgend stadium kijk je weer een stap verder. Je pensioen zal (veel) lager liggen dan je huidig inkomen. Wil je dezelfde levensstandaard behouden na je pensioen, dan spaar je de kloof beter vroeg dan laat bijeen. Bereken hoeveel je ongeveer zult krijgen uit elke pensioenpijler, wanneer je met pensioen gaat en hoeveel je moet sparen om de kloof te dichten. Mypension.be kan je alvast helpen je pensioen voor te bereiden. 

• Wanneer je bovenstaande stappen heeft doorlopen, kan je tenslotte kijken of er financieel mogelijkheden zijn om vroeger te stoppen met werken of om op vervroegd pensioen te gaan. Elke euro die je extra spaart, brengt je dichter bij volledige onafhankelijkheid. Vergeet zeker niet in rekening te brengen dat vroeger stoppen met werken ook betekent dat je wettelijk pensioen lager zal zijn. En wanneer je door vroeger te stoppen met werken niet voldoet aan de voorwaarden voor vervroegd pensioen, zal je pas op de wettelijke pensioenleeftijd een pensioen ontvangen.

Wanneer je welke stap kan zetten, hangt van veel factoren af. Bovendien kan je niet elk van die factoren controleren. Wat je wel kan doen, is bewust met het concept omgaan en het bij elke financiële beslissing die je maakt in het achterhoofd houden.

Financiële rolmodellen

Heb je een duwtje in de rug nodig bij het sparen? Of zoek je inspiratie voor je financieel plan? Deze vijf rolmodellen voor financiële onafhankelijkheid helpen je op weg.

• Sallie Krawcheck werkte zich op van Wall Street-journalist tot CEO van Citibank. Na een succesvolle passage bij Bank of America richtte Krawcheck Ellevest op, een platform dat financieel advies verstrekt aan vrouwen.
• Jacob Lund Fisker is een Deense astrofysicus en schrijver. In 2010 schreef hij ‘Early Retirement Extreme’, het boek dat de FIRE-beweging inspireerde.
• Mr. Money Moustache is een invloedrijke blogger over financiële onafhankelijkheid. Door zuinig te leven en consequent een deel van zijn salaris te beleggen, kon hij op zijn dertigste op pensioen.
• Grant Sabatier runt de ‘Financial Freedom’ podcast waarin hij gasten uitnodigt die je tips geven over financiële onafhankelijkheid.
• Philip Taylor onderhoudt de website PTMoney. Die staat vol met diepgravende artikels rond alle aspecten van financiële onafhankelijkheid.